در هر مقالهٔ ژورنالی (Journal paper) یک یافتهٔ جدید علمی به‌طور کامل و شفاف بررسی می‌شود. در این نوع مقالات، پژوهش جدید با پژوهش‌های پیشین مقایسه می‌شود و نتایج به‌صورت دقیق و مفصل توضیح داده می‌شوند. ویژگی‌های هریک از انواع مقالات به‌اختصار بدین قرار است.
مقالات اصیل (Original Paper یا Regular Research)
در صورتی که پژوهش انجام‌شده دارای نوآوری باشد و نتایج مهم و جدیدی به‌دست آمده باشد، چگونگی انجام پژوهش و دستاوردهای حاصل از آن در قالب original paper چاپ و به اطلاع جامعهٔ علمی رسانده می‌شود. این دسته مقالات، مقاله‌هایی مفصل با شرح جزئیات هستند که ارزش علمی بالایی دارند. مقالاتی از این دست که به‌تازگی چاپ شده‌اند و با توجه به اهمیت موضوع، نوآوری و ارزش علمی آنها به‌سرعت مورد استقبال جامعۀ علمی قرار گرفته‌اند، با عنوان Hot Papers در سایت مجلات مشخص می‌شوند.
مقالات مروری (Review Paper)
همان‌طور که از نام این نوع مقالات برمی‌آید، افراد صاحب‌نظر و باتجربه که به‌طور گسترده و مستمر در زمینۀ مقوله‌ای علمی به پژوهش مشغول‌اند، با بررسی تعداد زیادی از مقالات مرتبط، ضمن بیان تاریخچه و تشریح پژوهش‌هایی که طی سال‌های گذشته در زمینۀ آن موضوع انجام شده، وضعیت فعلی و نیز پژوهش‌های آتی را بیان و مرور می‌کنند. همچنین نویسندگان به ارائهٔ نظرات و دستاوردهای پژوهشی خود می‌پردازند و افق‌های جدید و پیش رو را نشان می‌دهند. گاه نیز مجله از پژوهشگران برجسته دعوت می‌کند دربارۀ یک موضوع به‌روز پژوهشی مقالهٔ مروری بنویسند که اصطلاحا به این گونه مقالات invited review گفته می‌شود.
مقالات از نوع Letter
ارزش علمی مقاله‌های از نوع Letter از مقاله‌های اصیل کمتر است. نکتهٔ مهم این است که امکان ارسال Letter به همهٔ مجلات وجود ندارد. معمولا این گونه مقاله‌ها از نظر حجم محدودیت دارند که به نوع مجله بستگی دارد. به‌طور نمونه در مجلهٔ Neuroscience Letter، این گونه مقاله‌ها با در نظر گرفتن تمامی کلمات نوشته‌شده در متن مقاله، زیرنویس شکل‌ها، جدول‌ها، مراجع و… باید حداکثر 5000 کلمه باشند. همچنین در سایت مجلهٔ Neurocomputingنوشته‌شده که مقاله‌های از نوع Letter می‌توانند حداکثر چهار صفحه باشند. حالت خاص، Letter to the Editor است که می‌تواند در یک صفحه نیز نوشته شود. Letter to the Editor در تکمیل یا انتقاد از محتویات یک مقالهٔ اصیل و معمولا توسط افراد متخصص و خبره نوشته می‌شود. این مقالات اغلب دو حالت پذیرش (Accept) یا رد (Reject) دارند و کمتر حالت اصلاح (Revise) به خود می‌گیرند.
مقالات از نوع Short/ Rapid/ Brief Communication
این دسته از مقالات مشابه Letter هستند و معمولا توسط افراد متخصص نوشته می‌شوند، اگرچه لزوما این‌گونه نیست. گاه تحقیق به نتایج جدید اما محدودی دست یافته که در قالب short/ brief ارائه و چاپ می‌شود. سرعت داوری و چاپ این دسته از مقالات بیشتر از دیگر مقالات است که مزیت عمدهٔ آنها به شمار می‌رود. در واقع در این مقالات، نتایج به‌صورت مختصر و مفید با تکیه بر نوآوری و اهمیت موضوع توضیح داده می‌شود. برخی از مجلات برای این دسته از مقالات از نظر تعداد کلمات یا صفحات محدودیت دارند.
فصلی از کتابی است که درواقع گردآوری و خلاصهٔ مقالات تألیفی و پژوهش‌های انجام‌شده در زمینۀ موضوعی علمی است. در این حالت معمولا افراد صاحب‌نظر و برجستهٔ علمی به‌عنوان سردبیر کتاب انتخاب شده و آنها با توجه به سرفصل و مطالبی که می‌بایست در کتاب مطرح شود، از دیگر محققان برای نوشتن فصل‌های کتاب دعوت به همکاری می‌کنند. به این ترتیب، کتاب با همکاری چندین پژوهشگر (هر فصل توسط یک یا چند محقق) نوشته می‌شود. درنهایت سردبیر این فصول را در قالب بخش‌های مختلف کتاب مرتب و منسجم می‌سازد.
علاوه بر مقالات ISI، مقالاتی در کشور خودمان در مجلات علمی ـ پژوهشی یا علمی ـ ترویجی به چاپ می‌رسند. به‌طور مثال نشریهٔ علمی ـ پژوهشی امیرکبیر ازجمله مجلات علمی ـ پژوهشی مطرح کشور است. مقالاتی که در مجلات علمی ـ پژوهشی چاپ می‌شوند مشابه مقالات ISI هستند و نسبت به مقالات مجلات علمی ـ ترویجی ارزش علمی بیشتری دارند.
دیدگاهتان را بنویسید