پرسشنامه چیست و انواع آن

پرسشنامه عبارت است از دسته ای سوالات مرتب شده که توسط محققین طراحی میشود این سوالات به منظور تکمیل پایاننامه یا تحقیق انجام میشوند و این پرسشها توسط محققین تنظیم میشوند و در بین قشر خاصی از مردم پخش میشوند.این قشر خاص با توجه به هدف پایاننامه تعیین میگردد محقق باید با توجه به موضوع پایان نامه افرادی را برگزیند که بتوانند به این پرسشها پاسخ دهند اما تنظیم این پرسشنامه ها مراحل و قواعد خاصی دارد که باید رعایت شوند.در حالت کلی دونوع پرسشنامه وجود دارد که پرسشنامه استاندارد یا پرسشنامه خود ساخته گفته میشود.

پرسشنامه های خود ساخته

پرسشنامه های خود ساخته به آن دسته از پرسش نامه هایی گفته میشود که توسط خود محقق تنظیم میشوند و در جهت تکمیل هدف پایاننامه هستند یعنی محقق صرفا به قصد تکمیل یافته های پایاننامه این سوالات را مطرح کرده است و در بین قشر خاصی پخش میکند تا با پاسخ آنها نکات ابهام دار را رفع کند یا از یک موضوع کلی نتیجه گیری کند.چون محقق تجربه و دانش کافی در زمینه طراحی پرسشنامه ندارد ممکن است سوالاتی که مطرح میکند کاربرد خوبی نداشته باشد و استاندارد نباشد به همین دلیل توصیه میکنیم که از پرسشنامه های استاندارد استفاده کنید تا پاسخ سوالات را به خوبی دریافت کنید و پایاننامه را تکمیل نمایید.

پرسشنامه استاندارد

منظور از پرسشنامه استاندارد یا هنجار شده که معادل آن در زبان انگلیسی Standardized Questionnaire یا Normalized questionnaire است،  پرسشنامه‌ای است که به واسطه یک پژوهش و با   «هدف ساخت پرسشنامه» به دنیای علم معرفی شده باشد، به طوریکه شواهد روان سنجی و مورد تأیید بودن این پرسشنامه در قالب یک مقاله علمی – پژوهشی یا مقاله بین المللی ارائه گردیده باشد. پایان نامه یا ارائه پوستر شواهد مستدلی دال بر استاندارد بودن پرسشنامه تلقی نمی‌شوند، اگرچه که برخی پژوهشگران از پایان نامه نیز به عنوان مرجع استاندارد بودن پرسشنامه در پژوهش­های خود استفاده می‌نمایند!

یک پرسشنامه هنجار شده جاصل مطالعه و کاربرد پرسشنامه های متعددی است که برای اهداف و متغیرهای مختلف طراحی شده است و محققان از بین آنها به پرسشنامه ای روا، پایا و دقیق  که بر روی جوامع مختلف اجرا شده و نهایتا منجر به نتیجه ای قابل استناد شده است، دست یافته اند.

به طور کلی استفاده از پرسشنامه استاندارد مزایای زیادی دارد:

• از جمله مزیت های پرسشنامه های استاندارد میتواند به صریح و روا بودن آنها اشاره کرد که با استفاده از پرسش های استاندارد سریع تر به جواب خواهید رسید و امکان خطا تا حد بسیار زیادی کاهش میابد. اهمیت روانسنجی در این است که وسایل علمی لازم را برای شناخت وطبقه بندی در اختیار جامعه و متخصصان  قرار می دهد.
• در پرسش نامه استاندارد امکان استفاده از نظریات دیگران فراهم خواهد شد.
• این سوالات بسیار دقیق و حساس میباشند و با اصول خاصی طراحی شده اند.
• با این سوالات میتوانیم اعداد را تبدیل به مفاهیم کنیم.

نمونه هایی از پرسشنامه های استاندارد عبارتند از:

• پرسشنامه سنجش صدمات وارد بر ورزشکاران SCAT) Sport Concussion Assessment tool )
• پرسشنامه شادکامی آکسفورد
• سیاهه افسردگی بک