برای خواننده ی دست نوشته‌ی تحقیقی لازم است از راه و روش گردآوری اطلاعات آگاه شود تا اطمینان یابد لغزشی در آن صورت نگرفته و استنتاج هایی که بر مبنای آن اطلاعات انجام شده می تواند معتبر تلقی شود. مقدمه در واقع نخستین بخش متن است، و به همین دلیل در بعضی نوشته ها مقدمه و فصل اول یکی است.

هرگاه این فصل مقدماتی کوتاه تر از فصل های دیگر باشد، معمولا آن را با کلمه‌ی “مقدمه” مشخص می کنند و قسمت های دیگر را با اصطلاح “فصل” متمایز می سازند. این قسمت با هر نامی که خوانده شود، بخش عمده ای از متن شمرده می شود  و جزئی بیرون از پیکره ی اصلی نوشته ی تحقیقی نیست.

در مقدمه_ همچون سایر فصل های متن اگر کوتاه باشد، باید از به کار بردن سرفصل های فرعی متعدد پرهیز کرد، و جداکردن مباحث با استفاده از بندهای مستقل کفایت می کند. در نوشته ی کوتاه، گاه پیشگفتار و مقدمه را در هم می آمیزند و تحت عنوان ” مقدمه” یکجا می آورند.

آخرین بخش چنین مقدمه ای را نیز سپاسگزاری تشکیل می دهد. این نکته را نیز باید پیوسته به خاطر سپرد که پیشگفتار- و گاه مقدمه گر چه جز بخش های مقدماتی نوشته ی تحقیقی است، معمولا پس از تکمیل و اتمام پیکره ی اصلی تحقیق فراهم می شود.

در این مقاله به اجزای یک نوشته‌ی اصیل پژوهشی می پردازیم و مختصر راجب هر کدام توضیحاتی داده می شود.اجزای اصلی تشکیل دهننده یک نوشته تحقیقی عبارتند از:

۱- عنوان

۲- چکیده

۳- کلمات کلیدی

۴- مقدمه

۵- مواد و روش ها

۶- نتایج

۷- بحث

۸- نتیجه گیری

۹- تقدیر و تشکر

۱۰- مراجع

۱۱- ضمیمه

۱۲- موارد تکمیلی

صفحه عنوان

نخستین جز از نوشته تحقیقی صفحه عنوان است. عنوان مقاله نخستین چیزی است که دیگران را به خواندن مقاله شما جلب می کند. عنوان مقاله باید گویای علمی باشد و به درستی بتواند کاری را که انجام شده، عرضه کند. عنوان هم باید گویای متن باشد و هم دارای جذابیت باشد.

از نوشتن عنوان های طولانی باید خودداری نمود. همچنین از کلمات اختصاری شناخته نشده در عنوان مقاله نباید استفاده کرد. عنوان مقاله می تواند در قالب یک جمله یا عبارت پرسشی نوشته شود که در این حالت توجه دیگران به موضوع بیشتر جلب خواهد شد. مهم ترین عناصر صفحه عنوان، نام نویسنده و عنوان نوشته است.

مفصل‌ترین این گونه صفحه عنوان ها متعلق به پایان نامه ها و رساله های دانشگاهی است که عمدتا شامل نام دانشگاه و دانشکده، عنوان دقیق نوشته، تاریخ، نام نویسنده، و نام استاد رهنماست. در نوشته های تحقیقی مربوط به دروس مختلف دانشگاهی، نام درس و استاد آن درس ذکر می شود.

در گزارش های سازمانی، نام مقام یا مؤسسه ی مخاطب گزارش نیز مورد اشاره قرار می گیرد. گه پیش از این صفحه ی عنوان اصلی، صفحه عنوان کوتاهی نیز قرار می گیرد. در این صفحه تنها عنوان نوشته و به ندرت نام نویسنده قید می گردد.

پیشگفتار تحقیق ( چکیده )

در این قسمت باید چکیده فعالیت پژوهشی ضمن بیان اهمیت موضوع و نتایج به دست آمده، به طور شفاف و دقیق در قالب تعداد محدودی از کلمات توضیح داده شود. چکیده بایستی به گونه ای نوشته شود که دیگران را به خواندن مقاله شما ترغیب کند.

اگر کلمات اختصاری در چکیده به کار رود، باید عبارت کامل آن در داخل پرانتز و پس از عبارت اختصاری نوشته شده و یا کلمه اختصاری در داخل پرانتز و پس از عبارت کامل آن نوشته شود.

معمولا زمان افعال چکیده یک مقاله زمان حال است اما می توان از افعال زمان گذشته نیز استفاده نموددر این بخش انگیزه ها و راهنمایی هایی که پژوهشگر را برای روی آوردن به چنین تحقیقی برانگیخته با گرفتاری هایی که در حین کار برای پیش آمده ذکر می شود.

از سوی دیگر، در جریان تحقیق ممکن است بسیاری از افراد و یا سازمان ها پژوهشگر را یاری کرده باشند که پژوهشگر منصف لازم می بیند از یاری ها و همکاری های آنان به نیکی یاد کند. در سپاسگزازی باید مراتب کمک و یاری افراد و یازمان ها رعایت شودو آن دسته از افرادی که کمک هایی تعیین کننده کرده اند به گونه ای از سایر یاری دهندگان متمایز شوند.

کلمات کلیدی

کلمات کلیدی در مقاله بسیار مهم می باشند. کلمات کلیدی بیان کننده موضوع مقاله هستند که جهت شناساندن و معرفی مقاله به جامعه علمی، کاربرد دارند. به این ترتیب دیگر نویسندگان و پژوهشگران با جست و جوی عبارت پژوهشی مورد نظر خود در کلمات کلیدی، می توانند به مقاله ما دست یابند.

مقدمه تحقیق

اگر خوانندگان با مطالعه مقاله، به نوشته شما علاقمند نشوند، مقاله از دست رفته است! در قسمت مقدمه، می بایست تاریخچه و اهمیت موضوع، مشکلات و نقاط ضعف روش های پیشین و رویکرد شما برای حل این مشکلات نوشته شود.

در مقدمه پژوهشگر می کوشد نکاتی را درباره ی تحقیق خود یادآور شود. این نکات عمدتا حاوی دلایلی است که تحقیق را موجه می سازد و دشواری ها و امکانات را مورد اشاره قرار می دهد. بنابراین مواردی را که در مقدمه طرح می شود می توان چنین برشمرد:

الف. مسئله و دلایل انجام تحقیق

در این موضع، پژوهشگر صورت مسئله و انگیزه های روی آوردن به آن را شرح می دهد و می کوشد مزایای دستیابی به پاسخ یا پاسخ های مناسب برای مسئله خود را برشمارد.

ب. سابقه‌ی کار

پژوهش با اشاره به تحقیقات مشابه پیشین، نه تنها پیوند کار خود را با کارهای دیگران آشکار می سازد و جایگاه آن را در شبکه‌ی آن گروه از تحقیقات مشخص می کند، بلکه تفاوت و برجستگی کار خود را نسبت به کارهای پیشین، از لحاظ روش ، نوع برخورد با مسئله، و نوع پاسخ های به دست آمده نشان می دهد.

ح. حدود کار

پژوهشگر در این زمینه می کوشد حد انتظار مخاطب را از آغاز مشخص کند. به همین دلیل، چارچوب کار خود را به روشنی تشریح می کند، و آشکار می سازد که کدام بخش از موضوع و مسئله مورد توجه و تأکید اوست و به کدام بخش ها نمی پردازد. بنابراین، محدودیت های کار خود را نیز می تواند در همین بخش مورد اشاره قرار دهد.

د. هدف

پژوهشگر مقصد نهایی خود از تحقیق را بیان می کند و می کوشد تصویری روشن از آن برای خواننده ترسیم کتد. طبیعی است که هدف تحقیق در مراحل نخستین شکل گرفته و احتمالا در بیانی روشن و موجز توصیف شده است. بهتر است همان بیان که در واقع عناون تحقیق بوده در اینجا با تغییری لفظی و ساختاری منعکس شود.

مواد و روش ها

ممکن است مقاله در مورد یک موضوع عملی، تئوری یا شبیه سازی باشد. اگر موضوع مقاله عملی باشد دراین قسمت کلیه مواد و دستگاه های استفاده شده، پروتکل انجام آزمایش و چگونگی فراهم آوردن مقدمات آزمایش به طور کامل و دقیق عنوان می شود.

اگر مقاله تئوری یا شبیه سازی باشد بایستی روابط ریاضی، فرضیه ها، اثبات قضیه های ذکر شده، نرم افزار های استفاده شده و مقادیر عددی پارامتر ها به طور کامل در جدول نوشته شود، به طوری که خواننده با دنبال کردن مقاله بتواند به همان نتایج دست یابد.

نتایج

در این قسمت باید دستاورد ها، یافته ها و مقادیر عددی نتایج آزمایش، اهمیت و با ارزش بودن آنها کاملا دقیق و به صراحت توضیح داده شود و ویژگی های آماری نیز ذکر گردد. زمان افعال این بخش از مقاله گذشته است. هدف اصلی هدف از نتایج، ارائه و نمایش یافته هایتان است. این بخش را یک گزارش عینی از نتایج قرار دهید، و تمام تفسیر ها را برای این بخش نگه دارید.

 بحث

این بخش از مقاله به تفسیر و تعبیر نتایج و دستاورد های پژوهش اختصاص دارد و لذا به دانش وسیعی نیاز دارد. در این قسمت باید پژوهش های قبلی و مرتبط با موضوع مقاله که در بخش مقدمه عنوان شده اند، بیان شوند و مقایسه ای از روش ها/ نتایج ذکر شده در آن مقالات با روش ها/ نتایج این پژوهش انجام گیرد.

همچنین لازم است مزایا و معایب پژوهش فعلی و همخوانی یا عدم همخوانی دستاورد های حاصل با یافته های پیشین با دقت توضیح داده شود. زمان افعال به کار رفته گذشته است.

 نتیجه گیری

این قسمت مرور بسیار مختصر از کل مقاله می باشد. در واقع این بخش مشابه چکیده مقاله است اما به شکل کلی تر، زیرا نتیجه محدودیت در تعداد کلمات ندارد. در این بخش اهمیت موضوع، نتایج کلی پژوهش انجام گرفته و نیز پژوهش انجام گرفته و نیز پژوهش هایی که در آینده می تواند راجع به این موضوع انجام شود بیان و توضیح داده می شود زمان افعال نیز تلفیقی از زمان گذشته و آینده است.

تقدیر و تشکر

این بخش لزوما در همه مقالات وجود ندارد. معمولا در این بخش از افرادی که به نحوی در انجام پژوهش به نویسندگان کمک کرده اند تشکر و قدردانی می شود. همچنین می توان از موسساتی که حمایت مالی و یا تجهیزاتی داشته اند و یا از داوران مقاله که با ارائه نکات ارزشمند خود ارتقای کیفی مقاله کمک کرده اند، تشکر نمود.

مراجع

در این بخش مشخصات تمامی منابع و مقالاتی که در متن مقاله به آن ها ارجاع شده است، باید به طور کامل و دقیق نوشته شوند. به طور شیوه و آیین نگارش ارجاع به مقالات دیگران، وابسته به مجله ای است که پیش نویس مقاله برای آن ارسال خواهد شد.

ضمیمه

در این قسمت مطالبی که مرتبط با متن مقاله بوده اما ذکر آنها در متن اصلی در اولویت دوم قرار دارد در ضمیمه گنجانده می شود.