راهنمای نگارش فصل چهارم پایان نامه

یکی از نکاتی که در هر پیشنهاد و طرح پژوهشی اعم از پایان نامه یا رساله مطرح می گردد، مشخص ساختن روش تحلیل داده‌هاست. انتظار می‌رود پژوهشگر به روشنی بیان نماید که چه آزمون‌هایی یا از چه شیوه‌هایی برای تحلیل داده‌های خود استفاده خواهد نمود.

این فصل با عنوان تالیف یافته‌های پایان نامه یا روش‌های تحلیل داده شناخته می‌شود. البته این نامگذاری براساس نوع پایان نامه و همچنین نوع متغیرهای موجود در عنوان تعداد فصول قبل از فصل آخر پایان نامه تعیین می‌شود.

اگر پایان نامه توصیفی باشد:

فصل چهارم، یافته‌های پایان نامه نگاشته می‌شود. اگر پایان نامه توصیفی تطبیقی است فصل چهارم، با عنوان مطالعه تطبیقی و فصل پنجم با عنوان یافته‌های پایان نامه نوشته می‌شود اگر پایان نامه تاریخی باشد، تعداد فصل‌ها به نسبت متغیرها و پارامترهای اصلی افزایش می‌یابد که به علت کثرت و عمومیت فصل چهارم پایان نامه با عنوان یافته‌های پایان نامه نگاشته می‌شود.

تجزیه و تحلیل داده‌ها فرآیندی چند مرحله‌ایست:

که طی آن داده‌هایی که از طریق به کارگیری ابزارهای جمع‌آوری در نمونه آماری فراهم آمده‌اند، خلاصه، کدبندی و دسته‌بندی و در نهایت پردازش می‌شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل‌ها و ارتباط بین این داده‌ها به منظور آزمون فرضیه‌ها فراهم آید. دراین فرآیند، داده‌ها هم از لحاظ مفهومی و هم از جنبه تجربی پالایش می‌شوند و تکنیک‌های گوناگون آماری نقش بسزایی در استنتاج و تعمیم‌ها به عهده دارند. تجریه و تحلیل داده‌ها برای بررسی صحت و سقم فرضیات برای هر نوع پایان نامه‌ای از اهمیت خاصی برخوردار است. در اینجا لازم است که راجع‌به انواع آمار بحث شود.

آمار به دو دسته تقسیم می‌شود:

آمار توصیفی و آمار استنباطی

آمار توصیفی

توزیع فراوانی، نمودار، توزیع و فراوانی، میانگین، میانه، نما، چارک، انحراف و پراکندگی و ضریب و واریانس و… می‌باشد.

آمار استنباطی

همبستگی، آزمون کای-دو، آزمونt، تحلیل واریانس، رگرسیون چندگانه و… می‌باشد.

فصل چهارم را به ترتیب مقدمه و جدول و نمودار بیان می‌کنند که در مقدمه باید توضیح داده شود که در این قسمت چند جدول و… استفاده شده است.

تحلیل داده‌ها:

و اینکه در این فصل یافته‌های پایان نامه هم شرح داده می‌شود و دانشجو اطلاعات و داده‌های جمع‌آوری شده را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد و با تحلیل داده‌های خام به آن‌ها معنی می‌بخشد و دانشجو یا پژوهشگر باید به بررسی و تحلیل صرف نتایج اکتفا کند و به هیچ‌وجه به تفسیر و تبیین نتایج نپردازد.

در این فصل، یافته‌ها نباید به شکل خام و جزئی ارائه شود بلکه نتایج مرتبط با فرضیه‌ها باید به صورت کیفی یا کمی تحلیل و ارائه شود.

در تدوین این فصل از پایان نامه توجه به نکات زیر لازم است:

• – به تمام هدف‌ها و سوالات پایان نامه پاسخ داده شده و مورد و نکته‌ای از قلم نیفتد. (تطابق یافته‌ها با پرسش‌های اولیه خود)
• – بازنگری اهداف اولیه برای نگارش پایان نامه
• – توجه به خواننده و شناسایی بارزترین یافته‌ها
• – استفاده از ابزارهای ترسیمی
• – مقایسه یافته‌ها با پیشینه و گذر از مرز توصیف سطحی
• -پیشنهاد استمریج از جدول استفاده می‌شود، باید واضح و گویا باشد.
• ار برای پژوهش موضوع پایان نامه خود
• – هرجا برای بیان نتا– یک یافته خاص و مهم هم در قالب جدول و هم متن آورده نشود.
• – نتیجه اصلی و مهم هر جدول در پایین آن به‌طور خلاصه در حد یک یا دو جمله شرح داده شود.
• – مطابقت عنوان پایان نامه با عنوان مصوب در پروپوزال
• – رعایت اصول چکیده نویسی
• – ارائه تعاریف عملیاتی
• – روان بودن متن
• – انسجام و یک دستی متن
• – توجه به اصول استناددهی
• – انسجام در ساختار متن
• – رعایت نکات دستوری نگارش

اگر در پایان نامه بهترین مجموعه داده‌های گردآوری شده به دقت تحلیل نشوند و نتایج این تحلیل‌ها به روشنی و با ذکر جزئیات کافی به خواننده ارائه نشود. عملاً فرآیند دشوار گردآوری و تحلیل بی‌نتیجه مانده است.

یافته‌های ارائه شده در پایان نامه باید مستند و به طورکامل متکی بر داده‌های گردآوری شده در همان پایان نامه باشد و چنانچه قرار است مقایسه‌ای نیز میان یافته‌های پایان نامه با آثار قبلی صورت پذیرد، این مقایسه فقط باید با آثاری صورت پذیرد که قبلاً در مطالب مربوط به پیشینه تحقیق به آنها اشاره شده است.

فصل چهارم پایان نامه معمولاً دارای انبوهی از شکل، جدول و نمودار است. غالب مانورهایی که دانشجویان عزیز در جلسه دفاع پایان نامه خود دارند روی نتایج پایان نامه است.

نرم‌افرازهای آماری:

فصل چهارم پایان نامه همان‌طور که گفته شد یکی از قسمت‌هایی است که توسط داوران در روز دفاع مورد بررسی و نقد قرار می‌گیرد و با توجه به فرصت خیلی کمی که دانشگاه‌ها در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند، آن‌ها نمی‌توانند در زمان اندک هم داده‌های پایان نامه خود را جمع‌آوری کنند و هم روش مناسب آماری خود را انتخاب و آن را یاد بگیرند.

نگارش و تحلیل فصل چهارم پایان نامه نیاز به تخصص، تجربه و آشنایی با روش‌های آماری و کار با نرم‌افرازهای آماری مثل SPSS، MINITAB، AMOS، لیزرل و… دارد. بنابراین بهترین کار کمک گرفتن از مشاورین آماری است که سالیان سال در این حیطه فعالیت دارند و در کوتاه‌ترین زمان می‌توانند تحلیل‌ها را به بهترین شکل ممکن، آماده کنند.

همان طور که در بالا اشاره شد، مدیریت و تدوین مناسب داده‌ها و نتایج آن‌ها تاثیر بسزایی در انتقال مفاهیم دارد.

قبل از هر اقدامی باید در نظر داشت نتایج خروجی که به صورت اعداد و شکل هستند، باید به گونه‌ای واضح و گویا به خواننده منتقل شوند. به همین دلیل در اصول تدوین و مدیریت اطلاعات ارائه می‌شود.

شماره گذاری

تمامی جداول، شکل‌ها و نمودارها با دو عدد و یک خط فاصله بین آن‌ها شماره‌گذاری می‌شوند. عدد اول از سمت چپ، شماره فصل (که معمولا ۴ است) و عدد دوم شماره جدول، شکل و نمودار در فصل چهارم است. مثلا شکل (۴-۸)، یعنی هشتمین شکل در فصل چهارم. دقت شود، شماره‌گذاری شکل و جدول مجزا و مستقل از هم بوده و شروع شماره‌گذاری در تمامی فصل از یک شروع می‌شود.

عنوان‌نویسی

تمامی شکل‌ها و جداول باید دارای عنوان باشند. عنوان بعد از شماره قید می‌شود.

به‌عنوان نمونه نوشته می‌شود:

جدول (۲-۴):

مکان و ظرفیت بهینه خازن‌های نصب شده

عنوان جدول در بالای آن و عنوان شکل در زیر آن نوشته می‌شود.

فاصله‌گذاری

قبل و بعد از شکل و جدول، حتماً باید یک سطر فاصله گذاشته شود. این فاصله‌گذاری برای شکل و جدول متفاوت است. در شکل، قبل از شکل و بعد از عنوان در جدول قبل از عنوان و بعد از جدول قرار می‌گیرد.

معرفی‌نویسی:

تمامی جداول و شکل‌ها باید دارای معرفی قبل از ارائه شکل و جدول باشند. به‌عبارت ساده‌تر، باید قبل از شکل و جدول نوشته شود که این شکل و جدول چه اطلاعاتی را ارائه می‌کند. به‌عنوان نمونه:

مکان و اندازه بهینه بانک‌های خازنی نصب شده در جدول (۲-۴)، قابل مشاهده است.

شکل (۴-۸)، منحنی تغییرات پروفیل ولتاژ شبکه مورد مطالعه را تحت سناریوهای پیشنهادی نمایش می‌دهد.

نکته مهم اینکه، حتماً معرفی باید قبل از جدول و شکل نوشته شود. مگر اینکه قرار دادن شکل یا جدول اساس مشکل داشته باشد. مثلاً بخشی از جدول در صفحه بعدی باشد.

استنتاج نویسی

حتماً بعد از اشکال و جداولی که نتایج تحقیق در آن ارائه شده است، استنتاجی برای آن قید شود. در نوشتن استنتاج هدف فقط تشریح و واکاوی نتایج شکل و جدول است، هر چند که برای نگارنده تحقیق واضح و صریح باشد، اما بیان آن به فهم و لمس این نتایج کمک می‌کند. در نوشتن استنتاج به این بسنده نشود که چون جدول یا شکلی ارائه‌شده، پس واضح است؛ بلکه باید سعی شود که حتماً با بحث روی نتایج و نگاه به نتایج با زوایای دید مختلف، قابلیت‌های این نتایج را برجسته کرد.

دیده می‌شود که با وجود اینکه شاید به نظر نویسنده شکل کاملاً واضح بوده و استنتاج نوشته برای آن کاملاً در شکل مشهود است، اما نوشتن استنتاج علاوه بر کمک به انتقال مفاهیم به خواننده، قابلیت‌های کار انجام شده را نیز بیشتر برجسته می‌کند. نوشتن اختلاف مقادیر با نوشتن مقادیر به‌صورت درصدی، یکی از تکنیک‌های مهم برای نگارش استنتاج برای جداول است.

جمع‌بندی

حتماً در انتهای فصل چهارم، جمع‌بندی و خلاصه‌نویسی از نتایج به دست آمده باید ارائه شود.

۲-۶ تالیف نتیجه‌گیری و پیشنهادات در انتهای پایان نامه باید از مجموع کار پژوهشی انجام شده نتیجه‌گیری صورت گرفته و پیشنهاداتی نیز برای کسانی که تمایل به پژوهش در زمینه پایان نامه شما را دارند ارائه شود.

که نتیجه‌گیری و پیشنهادات در فصل پنجم پایان نامه قرار می‌گیرد که توضیحات درباره آن در مقاله بعدی ارائه خواهد شد.